Interview in de Stentor

Deventer, 12-09-2021   

Interview door Sander Grootendorst van de Stentor
Oud-militair Bert (60) uit Deventer geschokt door schrijnende situatie in Libanon: ‘Verschrikkelijk om te zien’
Woonachtig in Averlo is Bert Kleine Schaars als politicus voor Deventer Belang begaan met het wel en wee van stad en ommelanden.

Maar zijn hart ligt óók in Libanon. Hij was er begin jaren 80 als militair en sindsdien laat het land hem niet meer los. Deze zomer was hij er samen met andere Libanon-veteraren om te helpen en de situatie maakte diepe indruk. ,,Als ik 20.000 euro had om het ziekenhuis in Oost-Beiroet te helpen, zou ik het zo geven.’’

Kleine Schaars (60) is net terug van een bezoek aan Libanon, een klein, dichtbevolkte land, gelegen aan de oostkust van de Middellandse Zee. Hij kent het van vroeger, zijn zwager en zus woonden en werkten er. In 1980-81 was hij in Libanon als UNIFIL-militair, toen het land uiteen dreigde te vallen door een burgeroorlog. Sindsdien laat Libanon hem niet meer los. ,,Het zit onder mijn huid.” De gigantische explosie in de haven van Beiroet vorig jaar kwam dan ook bij hem keihard aan. Hij zetteeen actie op en wist 20.000 eurobijeen te krijgen. ,,Dat ging vrij vlot. Maar al gauw kom je op een punt: hoe nu verder? Met andere Libanon-veteranen heb ik een stichting opgericht om geld op te halen om materiaal rechtstreeks naar de plaats van bestemming te brengen, dus niet via de omweg van het Rode Kruis, hoezeer ik die organisatie ook waardeer.”

Containers of Love 
Kort na de explosie kwam Kleine Schaars in contact met Sumeya Hamie van Containers of Love. Ze is de dochter van mensen die destijds voor de burgeroorlog naar Nederland vluchtten. Haar familie woont nog altijd in Libanon. ,,Sinds september vorig jaar zijn er zo’n dertig containers met goederen naar Libanon gegaan, allemaal veertigvoeters, van die grote jongens. In juni hebben wij er als Veteranen voor Libanon, zo heet onze stichting, zelf vier volledig verladen. We wilden volgen waar ze uiteindelijk terechtkomen, dus we zijn in augustus naar Libanon gegaan.’’ Verschrikkelijk om te zien hoe die haven voor de helft aan flarden ligt. Ik heb aan de rand van die enorme krater gestaan, het had grote impact op mij. We zagen een brandweerboot die door de kracht van de explosie op de kade geblazen was. Alles ligt er nog zo bij als een jaar geleden, alleen de kranendoks zijn gerepareerd.” Het Nederlandse gezelschap sprak met bewoners, bezocht een ziekenhuis, een verpleeghuis en een scholengemeenschap. ,,Allemaal met de vraag: wat kunnen we voor ze doen?”

Schrijnende situatie 
,,In vergelijking tot Libanon heeft Nederland alles. Als wij hoofdpijn hebben, kopen we een pakje paracetamol in de supermarkt. Dat is daar niet te krijgen. De drogist zit dicht, hij heeft geen medicijnen meer. Er is schaarste aan brandstoffen. Aan de pomp kun je 20 liter tanken, daar sta je een halve dag voor in de rij. Dat soort taferelen. Soms heb je maar een paar uur per dag elektriciteit. Met als gevolg dat het eten in de koelkast bederft. De munt is zo snel gedevalueerd dat je nauwelijks nog fatsoenlijk boodschappen kunt doen. Je salaris krijg je officieel in dollars, maar het wordt uitbetaald in Libanese ponden. Omgerekend naar de koers betekent het dat je in werkelijkheid maar 10 procent van je salaris daadwerkelijk ontvangt. Het is schrijnend.” 
Van een andere orde, maar óók schrijnend: ,,Als stichting hebben we een bankrekening aangevraagd, maar na een jaar nog steeds niet gekregen. Wel zeer veel documenten ingevuld. Omdat je zaken doet met Libanon, val je in een of andere moeilijke categorie. Terwijl het zo helder is dat we alleen met zeer concrete dingen willen helpen. Te zot voor woorden. En zeer frustrerend.” Wat Kleine Schaars evenmin snapt: ,,Waarom stuurt Nederland niet gewoon een lading medicijnen naar Libanon? Minister Kaag heeft nota bene in Beiroet gewoond. Ze zal toch weten hoe ernstig de situatie daar is?” 

Geen toerisme door corona 
Een belangrijke inkomstenbron, toerisme, is mede door corona opgedroogd. ,,Het is een ontzettend mooi land met een geweldige keuken en een
rijke geschiedenis. Soms heel surrealistisch. Wij bezochten in het noorden een station waar sinds de jaren 60 de tijd is stil blijven staan. Met locomotieven en al.” Gelukkig is er wel medewerking van andere instanties, zoals van een Universiteit. ,,In Oost-Beiroet is een scholengemeenschap geadopteerd voor een digitaliseringsproject. Het ontstond na een subsidie van 2000 euro van de gemeente Deventer. Door de schenking van de universiteit is het een project van vele tienduizenden euro’s geworden.’’ ,,De universiteit vervangt hardware om de paar jaar. Ze zijn in Beiroet nog prima bruikbaar. Met een wifi-netwerk bespaar je op dure en gevoelige bekabeling. En wij helpen de universiteit circulair te zijn. Aan ons als stichting is het om fondsen te werven zodat we de containers kunnen verschepen.” Zonder geld vaart zelfs een container met liefde niet uit. 

Erbarmelijke omstandigheden in de zorg
,,In Noord-Beiroet schrokken we erg van de toestand in een psychiatrisch verpleeghuis. Ik werk zelf in de zorg. Hoe anders gaat het daar. Allemaal afgesloten ruimtes, zoals vroeger bij ons. Een reis terug in de tijd. Een groot probleem: patiënten die naar de dagopvang zijn gebracht, worden vaak niet opgehaald, omdat hun naasten ze thuis niet meer kunnen verzorgen. Het verpleeghuis heeft de grootste moeite om bijvoorbeeld voldoende incontinentiemateriaal bij elkaar te krijgen. En voldoende eten.” ,,Je wordt er stil van”, zegt Kleine Schaars. ,,Maar je krijgt er ook energie van. Je wilt helpen.” 
Het derde bezoek betrof een door de explosie beschadigd ziekenhuis in Oost-Beiroet. ,,Ik wist niet wat ik zag: het wordt geleid door nonnen. Van orthopedisch tot intensive care, het is goed voorzien. Maar ja, achter de zuurstofinstallatie zitten twee generatoren, eentje is kapot en de andere moet hoognodig worden gerepareerd. Kost 20.000 euro. Als ik het had, zou ik het zo geven.” 

,,Ach, het zijn druppels op de gloeiende plaat”, stelt Kleine Schaars vast. Niettemin: ,,Met druppels kun je blussen, als je maar op de goede plaats bent.”